Sâm Ngọc Linh được xem là một loại thần dược quý hiếm rất tốt cho sức khỏe con người. Đây là một đặc sản nổi tiếng được mệnh danh là nhân sâm của Việt Nam tại vùng núi Ngọc Linh trực thuộc 2 tỉnh Kontum và Quảng Ngãi. Vậy sâm ngọc linh có tác dụng gì, sâm sâm Ngọc Linh Kon Tum giá bao nhiêu là những thắc mắc được rất nhiều người quan tâm khi có nhu cầu sử dụng. Cùng tìm hiểu những thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây.
Những thông tin chung về sâm Ngọc Linh
Sâm ngọc linh được đánh giá là một thảo dược quý hiếm, thượng đẳng của Việt Nam, thuộc một trong 5 loài sâm tốt nhất trên thế giới hiện nay. Sâm ngọc linh còn được biết đến với các tên gọi khác như: sâm Việt Nam, sâm Ngọc Lĩnh, sâm khu 5 (sâm ngọc linh K5), củ ngải rọm con, sâm trúc hay cây thuốc giấu.
Sâm Ngọc Linh là gì?
Sâm Ngọc Linh hay còn gọi là sâm Việt Nam, Sâm Khu Năm… được tìm thấy chủ yếu tại miền Trung Trung Bộ của Việt Nam. Vào năm 1973, sâm được dược sĩ Đào Kim Long phát hiện tại núi Ngọc Linh nên tên gọi Sâm Ngọc Linh cũng từ đó mà được sử dụng phổ biến. Sâm Ngọc Linh được đánh giá là dược liệu thượng đẳng, là một trong năm loại nhân sâm tốt nhất thế giới.
Sâm có dạng thân thảo, sống lâu năm, thường cao từ 40 – 100cm. Mới nhìn qua, Sâm Ngọc Linh khá giống với nhân sâm Triều Tiên. Hiện nay, loại nhân sâm này có giá bán ngày càng cao trên thị trường, thậm giá còn cao hơn nhân sâm Triều Tiên. Nhờ có giá trị kinh tế cao và được mệnh danh là một trong những loại sâm tốt nhất thế giới, Sâm Ngọc Linh được ví như “cây đẻ trứng vàng” của người dân.
- Tên khoa học của Sâm Ngọc Linh là Panax vietnamensis.
- Tên khác: Sâm khu năm, sâm Việt Nam, sâm trúc, củ ngải rọm con, cây thuốc giấu.
- Thuộc họ: Cuồng cuồng (Tên khoa học là Araliaceae).
Đặc điểm nhận biết
Sâm Ngọc Linh là thân cây khí sinh có dạng thẳng đứng, màu lục hoặc hơi tím. Thân cây nhỏ và có đường kính từ 0.4 – 0.8 cm. Thân rễ Sâm Ngọc Linh có đường kính chỉ từ 1 – 3cm, nhiều đốt như đốt trúc và có nhiều cùi thịt. Rễ cây thường mang nhiều củ và rễ nhánh, mọc bò ngang như củ hoàng tinh và có thể ở trên hoặc dưới mặt đất khoảng 1 – 3cm.
Lá của Sâm Ngọc Linh cũng có dược tính đáng kể. Trên đỉnh thân sâm Ngọc Linh là lá có dạng lá kép, có từ 3-5 lá hình chân vịt, mọc theo từng vòng. Lượng lá của Sâm Ngọc Linh tùy vào tuổi của cây, sâm từ 1-3 năm tuổi chỉ có 1 lá duy nhất và không rụng, từ năm thứ 4 trở đi, cây mới có thêm 2 – 3 lá.
Mỗi đốt dài khoảng 0,5 – 0,7cm sẽ tương ứng với một thân mang lá. Sâm có cuốn lá kéo dài 0.6 – 1.2 cm gồm 5 lá chét. Lá chét ở giữa thường có kích thước lớn hơn những lá còn lại. Ngoài ra, các lá chét chét có phiến hình bầu dục, chóp nhọn và mép khía có răng cưa và hai mặt lá có lông. Ta có thể dựa vào đặc điểm của lá để nhận biết cây Sâm Ngọc Linh.
Sâm Ngọc Linh cũng có hoa. Hoa sâm Ngọc Linh thường mọc dưới các lá thẳng với thân. Hoa có hình tán đơn và môn tán có từ 60-100 hoa. Cuống hoa có độ dài từ 1 – 1,5cm. Mỗi hoa có 5 cánh màu vàng nhạt, 5 nhị và 1 vòi nhụy. Phần cuống dưới tán hoa có độ dài từ 10 đến 20cm và thường kèm thêm 1 đến 4 tán phụ hoặc 1 hoa dưới tán chính.
Quả của Sâm Ngọc Linh có những đặc điểm riêng biệt và rất dễ để nhận biết. Mỗi cây sâm Ngọc Linh sẽ có trung bình từ 10-30 quả. Quả sâm tập trung mọc chủ yếu ở phần trung tâm của tán lá, có độ dài từ 0,8 -1cm, rộng từ 0,5 – 0,6cm.
Quả mới mọc có màu xanh, sau 2 tháng sẽ chuyển sang màu thẫm hoặc vàng lục, đến lúc chín quả sẽ chuyển sang màu đỏ và phần đỉnh quả có các chấm đen nổi bật. Mỗi quả chứa từ 1 đến 2 hạt.
Cách thu hái và chế biến
Bộ phận mang lại dược tính và có tác dụng nhiều nhất của Sâm Ngọc Linh là bộ phận thân rễ. Ngoài ra lá và rễ con cũng có thể sử dụng với một số tác dụng tốt cho sức khỏe. Cây sâm Ngọc Linh sẽ được thu hoạch khi đủ 3 năm tuổi trở lên. Mùa thích hợp nhất trong năm để thu hoạch sâm là mùa đông.
Sâm Ngọc Linh được chế biến và bảo quản khá đơn giản để giữ nguyên được tính dược học chứa trong sâm. Rễ sâm sau khi thu hoạch sẽ được rửa thật sạch rồi đem đi phơi khô. Sau đó đem sâm bảo quản tại nơi khô ráo và thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp của mặt trời. Khi cần dùng chỉ cần đem sâm ra xắt lát và sử dụng theo các bài thuốc nhất định.
Thành phần giá trị dinh dưỡng
Đem lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, có thể nói Sâm Ngọc Linh là loại sâm số 1 trên thế giới hiện nay. Vào năm 1978, nghiên cứu của bộ Y tế Việt Nam đã phát hiện ra loại sâm này có hàm lượng Saponin cao hơn nhiều lần các loại sâm khác. Cụ thể trong Sâm Ngọc Linh chứa khoảng 52 loại Saponin.
Trong đó có 26 hợp chất Saponin thường thấy ở một số sâm khác như: Sâm Mỹ, Nhật Bản, Triều Tiên. Và 24 Saponin còn lại là các Saponin mới, chưa tìm thấy ở loại sâm nào trên thế giới.
Bên cạnh đó, rất nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, lá, rễ và thân cây của sâm Ngọc Linh còn có rất nhiều dưỡng chất khác. Trong các bộ phận Sâm Ngọc Linh chứa đến 17 loại acid amin như: Leucine, isoleucine, lysine, threonine, tryptophan, phenylalanine, methionine, valine,… cùng 7 hợp chất polyacetylene. Đặc biệt còn có Các lipid, glucid và tinh dầu cùng hơn 20 nguyên tố vi lượng và các loại vitamin cần thiết cho cơ thể.
Ngoài ra rễ tươi của sâm còn chứa chất daucosterol. Với những thành phần và dưỡng chất trên mà sâm Ngọc Linh trở thành thảo dược “Quốc bảo Việt Nam”. Phát hiện ra sâm Ngọc Linh chính là một thành quả lớn đối với y học của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.
Sâm Ngọc Linh trồng ở đâu
Loại sâm này thường được tìm thấy ở độ cao 1000 – 2000m, mọc dọc theo các bờ suối hoặc có thể xuất hiện ở nơi mà đất có nhiều dinh dưỡng. Hiện nay, Sâm Ngọc Linh được tìm thấy hoặc trồng chủ yếu ở hai tỉnh là Kon Tum và Quảng Nam.
Vì vậy mà người ta thường có cách gọi phân biệt là sâm ngọc linh Kon Tum và Quảng Nam. Tuy nhiên, do nhu cầu sử dụng ngày càng tăng cao cùng với việc khai thác không khoa học đã khiến cho số lượng sâm Ngọc Linh tự nhiên giảm trầm trọng.
Sâm Ngọc Linh có tác dụng gì đối với sức khỏe con người
Sâm Ngọc Linh mang đến rất nhiều tác dụng khác nhau cho người dùng, điển hình như:
- Điều hòa hoạt động hệ thống tim mạch
Nhờ vào các hoạt chất có trong sâm Ngọc Linh mang lại công dụng bồi bổ khí huyết, gia tăng và tái tạo tế bào hồng cầu từ đó kích thích hoạt động lưu thông máu. Đồng thời, sâm ngọc linh còn có tác dụng làm giảm hàm lượng cholesterol xuất hiện trong máu, giúp ổn định đường huyết và ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch như: Xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim và hỗ trợ điều trị , điều hòa các vấn đề về huyết áp thấp hiệu quả.
- Tác dụng trong việc tăng cường chức năng sinh lý
Các thành phần saponin có trong sâm ngọc linh có tác dụng giúp thúc đẩy sản sinh hàm lượng nội tiết tố sinh dục, điều hòa ổn định tốt nội tiết tố có trong cơ thể ở cả nam và nữ giới. Từ đó làm gia tăng cảm giác hưng phấn, cải thiện chức năng sinh lý, nâng cao chất lượng đời sống tình dục của cả hai giới.
- Nâng cao thể trạng, tăng cường sức đề kháng cơ thể
Sâm ngọc linh cung cấp rất nhiều các dưỡng chất, nguyên tố vi lượng và những khoáng chất rất cần thiết cho cơ thể. Chính vì vậy việc sử dụng sâm ngọc linh mỗi ngày sẽ có thể giúp bạn điều hòa được hệ tiêu hóa, giúp bạn có thể ăn ngon miệng và ngủ tốt hơn.
Đồng thời sâm ngọc linh còn có khả năng tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể, từ đó giúp kháng lại các vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt là chủng vi khuẩn gây bệnh viêm phế quản, hen suyễn.
- Tác dụng chống trầm cảm, giảm lo âu
Theo nghiên cứu, trong sâm ngọc linh có chứa thành phần hoạt chất Majonoside – R2 có khả năng giúp phục hồi tình trạng rối loạn chức năng do áp lực, căng thẳng kéo dài gây ra, chống lại bệnh trầm cảm, giảm thiểu lo âu, căng thẳng mệt mỏi.
Đồng thời sâm ngọc linh còn hỗ trợ cải thiện chứng suy nhược thần kinh và tốt cho hệ thần kinh, từ đó giúp tăng cường trí nhớ và điều hòa hoạt động bộ não trở nên linh hoạt hơn.
- Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư
Theo chứng minh, trong sâm ngọc linh còn chứa thành phần hoạt chất Ginsenoside Rh2, Rg3 – thành phần chỉ có trong sâm ngọc linh, có thể làm chậm quá trình phát triển tế bào ung thư, tăng sinh các tế bào lành tính có trong cơ thể từ đó có thể giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư hiệu quả.
Đối với trường hợp bệnh nhân ung thư đã qua quá trình xạ trị, hóa trị, việc sử dụng sâm ngọc linh có thể giúp tăng cường hệ cơ thể, cải thiện chứng mệt mỏi và nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
- Tác dụng phòng ngừa Covid-19 và cải thiện triệu chứng hậu covid-19
Trong bối cảnh dịch COVID-19 đang lan rộng và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt như hiện nay, việc tăng cường sức đề kháng vô cùng cần thiết, sâm Ngọc Linh chính là vị cứu tinh của sức khỏe để bảo vệ người dùng khỏi những virus độc hại.
Theo nghiên cứu khoa học đã chỉ ra trong sâm Ngọc Linh có chứa những thành phần đặc biệt quan trọng mà các loại sâm khác trên thế giới không có được. Đặc biệt trong củ sâm có chứa đến 52 hợp chất saponin, trong đó có:
- Hơn 50% saponin dammaran kiểu Ocotilol với Majonoside-R2, saponin triterpen, các loại saponin khác như Ro, Rb1, Rb2, Rc, Rd, Rf, Rg2, Rg3 Rh1, Rh2,…;
- 17 hợp chất acid amin gồm lysine, isoleucine, phenylalanine, leucine, valine, threonine, methionine,…
- 20 chất khoáng vi lượng như Fe, Co, Cu, K, Co,…, các vitamin E, B12, B2,…
Nhờ đó, sâm Ngọc Linh sẽ mang đến những tác dụng tuyệt vời:
- Tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ thống miễn dịch, sử dụng sâm thường xuyên là cách tốt nhất để chăm sóc sức khỏe an toàn, hiệu quả. Đồng thời ngăn chặn những loại vi khuẩn tác nhân gây bệnh từ bên ngoài tấn công vào cơ thể. Sử dụng trà sâm Ngọc Linh thường xuyên chính là cách để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm virus Corona, phòng tránh Covid-19.
- Giảm đau, kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị viêm phế quản, hen suyễn. Sâm có tác dụng kháng viêm kháng khuẩn, đặc biệt với khuẩn Streptococcus. Nhờ đó giúp làm dịu nhanh các cơn ho, giảm đau họng, giúp người bệnh dễ thở, long đờm, ngăn ngừa tái phát cơn hen suyễn. Trên thực tế đây đều là những triệu chứng thường gặp khi nhiễm Covid-19 cũng như HẬU COVID-19.
- Ngoài ra sâm Ngọc Linh còn chữa suy nhược cơ thể, bổ sung dưỡng chất, nguyên tố vi lượng, khoáng chất cần thiết, kích thích ăn ngon miệng, ngủ sâu giấc, cải thiện các triệu chứng hậu Covid-19 dễ gặp nhất.
Như vậy có thể thấy, sâm Ngọc Linh chính là giải pháp hữu ích nhất nâng cao sức khoẻ giữa mùa dịch Covid-19 như hiện nay. Đặc biệt sản phẩm này dùng được cho nhiều đối tượng khác nhau, người cao tuổi, người già, trẻ nhỏ, phụ nữ, nam giới,… rất an toàn và không gây kích ứng.
Hướng dẫn cách dùng sâm Ngọc Linh
Sâm Ngọc Linh có nhiều cách sử dụng khác nhau như ngậm trực tiếp, ngâm mật ong, ngâm rượu. Hướng dẫn cách dùng như sau:
Ngậm trực tiếp sâm ngọc linh
Sâm ngọc linh tươi được rửa sạch, sau đó thái thành từng lát mỏng, bạn có thể ngậm trực tiếp trong miệng cho đến khi tan hoàn toàn mỗi ngày để giúp bồi bổ cho sức khỏe. Tuy nhiên bạn không nên quá lạm dụng quá mức sâm ngọc linh, cần biết sử dụng điều độ để tránh tác dụng phụ do sử dụng quá nhiều sâm ngọc linh có thể gây ra.
Ngâm rượu sâm ngọc linh
Rượu sâm ngọc linh là cách sử dụng phổ biến của phái mạnh ở trong độ tuổi trung niên. Sử dụng rượu sâm ngọc linh điều độ mỗi ngày sẽ giúp nam giới tăng cường chức năng sinh lý, nâng cao thể trạng cơ thể một cách khỏe mạnh.
Cách làm rượu sâm ngọc linh rất đơn giản và dễ dàng thực hiện. Bạn chỉ cần dùng một lượng sâm ngọc linh vừa đủ khoảng chừng 100gr rửa sạch, có thể thái lát hoặc để nguyên cả củ. Sau đó ngâm trong khoảng từ 2 -3 lít rượu có nồng độ cồn khoảng từ 45 – 70 độ. Ngâm trong vòng 3 tháng là bạn có thể dùng điều độ mỗi ngày.
Lưu ý: Những đối tượng mắc bệnh ung thư, tim mạch, huyết áp, phụ nữ mang thai và cho con bú không nên sử dụng rượu sâm ngọc linh.
Sâm ngọc linh ngâm mật ong
Sâm ngọc linh ngâm mật ong có tác dụng rất tốt đối với các chị em phụ nữ ngoài 30 tuổi và người già. Việc sử dụng sâm ngọc linh ngâm mật ong có thể giúp chống sự lão hóa của cơ thể, làm đẹp da, bồi bổ sức khỏe, cải thiện sức khỏe một cách đáng kể. Cách thực hiện sâm ngọc linh ngâm mật ong như sau:
- Rửa sạch sâm ngọc linh tươi, sau đó để sâm ráo nước khô, bắt đầu thái sâm thành từng lát mỏng.
- Cho sâm thái lát vào bình thủy tinh và đổ mật ong rừng nguyên chất cho đến khi ngập các bình sâm, đậy nắp thật kín và tiến hành ngâm sâm mật ong trong khoảng 1 – 3 tháng.
- Sau 1 – 3 tháng ngâm sâm ngọc linh với mật ong bạn có thể sử dụng, mỗi ngày chỉ ngậm khoảng 3 – 5 lát sâm cho đến khi tan. Kiên trì dùng liên tiếp trong một thời gian giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng kể.
Lưu ý: Để đảm bảo phát huy được hiệu quả tốt nhất của sâm ngọc linh ngâm mật ong, bạn nên sử dụng vào sáng sớm mỗi ngày.
Pha trà sâm ngọc linh
Nếu bạn không thể ăn hoặc ngậm sâm Ngọc Linh trực tiếp thì có thể áp dụng bài thuốc này để giảm tính đắng của sâm. Bài thuốc này rất dễ thực hiện và đem lại kết quả tích cực. Bạn tiến hành theo các bước như sau:
- Bước 1: thái lát sâm và cho vài lát vào ấm.
- Bước 2: cho 1 một ít nước sôi vào để tráng và bỏ nước đầu này đi.
- Bước 3: tiếp tục thêm nước sôi vào và để ủ sâm trong khoảng 3-5 phút là có thể dùng được.
Ngoài việc sử dụng nguyên củ sâm Ngọc Linh để pha trà thì người dùng có thể lựa chọn sử dụng trà được bào chế từ nguyên củ. Tác dụng rất tốt, đảm bảo hàm lượng dưỡng chất cũng như tính an toàn khi sử dụng.
Nấu cháo sâm ngọc linh
Cháo nấu từ sâm ngọc linh là bài thuốc phổ biến có thể áp dụng cho mọi đối tượng, đặc biệt là người cần hồi phục cơ thể sau khi vừa ốm dậy, người già hoặc người tiêu hóa kém. Các thực hiện bài thuốc như sau:
- Bước 1: Rửa sạch sâm rồi đem sâm nấu cùng với nước và 1 ít gạo tẻ.
- Bước 2: Khi cháo nhừ thì nêm nếm thêm gia vị sao cho vừa ăn.
- Bước 3: Dùng cháo khi còn ấm nóng.
Lưu ý khi dùng sâm Ngọc Linh
Những lưu ý cần nhớ khi người dùng sử dụng sâm Ngọc Linh, cụ thể như sau:
- Mặc dù Sâm Ngọc Linh rất tốt và đã chế biến Sâm Ngọc Linh đúng cách nhưng cũng không thể vì vậy mà nghĩ rằng dùng càng nhiều càng bổ. Bạn cần phải có liều lượng hợp lý, tránh việc lạm dụng thì không tốt.
- Và bạn cũng nên lưu ý trước và sau khi dùng không nên uống trà, các chất trong trà sẽ làm vô hiệu hóa một số chất dinh dưỡng của sâm, nên uống cách nhau 2-3 tiếng.
- Đặc biệt đối với phụ nữ có thai, trẻ em, người bị đau bụng thể hàn, tiêu chảy tuyệt đối không được sử dụng Sâm Ngọc Linh.
Ngoài những lưu ý về cách chế biến Sâm Ngọc Linh và cách dùng, bạn có thể nhờ sự tư vấn của người có chuyên môn trước khi sử dụng, để chọn lựa cách dùng phù hợp với nhu cầu và thể trạng của bạn. Hy vọng với những thông tin trên đây giúp bạn hiểu hơn về dược liệu này.
